Maltański pamiątkownik cz. 1
Pierwszy raz wyjechałam bez rodziców w drugiej klasie podstawówki, na zimowisko do Ustki. Dokładnie pamiętam, co stamtąd przywiozłam i jak bardzo niepotrzebne były te rzeczy. Dzisiaj mam wstręt do prezentów i pamiątek z podróży, bo zwykle są nietrafione. Najbardziej lubię te jedzeniowe - są przedłużeniem wakacji i zużywa się je, więc nie zalegają potem w otchłaniach szafek. Na drugim miejscu są u mnie kosmetyki - przed COVIDem regularnie przywoziłam perfumy z malutkiej izraelskiej perfumiarni w Jafo, z Islandii zabrałam ze sobą mydełko w kształcie lodowca, które w trakcie używania topniało i ogólnie podróżując zawsze zaglądam do lokalnych drogerii. Czasami piękne przedmioty też mi sprawiają przyjemność - mój ukochany wełniany koc jest z Danii, mam tureckie cienkie ręczniki z Istambułu, spurtle ze Szkocji, pałeczki i zaparzacz do kawy z Wietnamu, czy kawiarkę przytachaną z Włoch, a na mojej liście rzeczy do zrobienia jest przywiezienie sobie samej tadżinu z Maroka. Z tym trzeba jednak ostrożnie, szczególnie jeśli prezent nie jest dla nas samych, a dla kogoś, żeby nie skończyć w kategorii rzeczy, z którymi nie wiadomo, co zrobić.
Na co więc warto spojrzeć na Malcie? Co warto przywieźć ze sobą do domu? Poniżej kilka moich pomysłów na prezent - dla siebie lub dla kogoś.
Świece i zapachy do domu z Stephen Cordina Aroma & Therapy
O świeczkach Stephena Cordina usłyszałam od Larkina - mojego pierwszego maltańskiego przyjaciela. Zajęło mi zdecydowanie za dużo czasu dotarcie do sklepu w Valletcie, który znajduje się w budynku zabytkowego klasztoru Urszulanek, gdzie w 1887 roku wynaleziono i destylowano wodę z kwiatu pomarańczy (ilma zahar), a dziś sprzedaje się produkty i o zapachach zrekonstruowanych, i o tych stworzonych na nowo przez maltańskiego perfumiarza.
Moimi ulubione są świeczki, których woskiem można kremować też ręce i spraye do domu - podoba mi się idea zabierania ze sobą zapachów z podróży. W sklepie znajdziecie też kosmetyki, dyfuzory, olejki do masażu i masę innych produktów.
👩🏻💻 stephencordina.com
🗺 1 Triq Archbishop, Valletta
⏰ Pon-sob od 9:30 do 17
＄Przykładowe ceny: świeczki od €9 do €79, zapachy do domu od €10.5 do €21.5, dyfuzory od €10.5 do €113, olejki do masażu €11.5.
Gozytańska sól z Leli Tal-Melħ Salt Shop
Ci co mnie znają od strony kulinarnej, wiedzą, że jestem fanką soli. To ona podbija smak, a w zależności od tekstury, wpływa na dania w różny sposób. Dzięki Ottolenghiemu kocham sól w płatkach, a od Samim Nosrat nauczyłam się, jak korzystać z jej różnych rodzajów. Do mojej kolekcji jakiś czas temu dołączyła ta gozytańska zbierana co tydzień (jeśli pozwoli na to pogoda) w Xwejni od maja do października przez rodzinę Leli. Będąc na Gozo odwiedźcie ich sklepik w skale!
👩🏻💻 xwejnisaltpans.com
🗺 Triq Ix-Xwejni, Zebbug, Gozo (Uwaga! Nie pomylcie się, Zebbug jest też na Malcie, ale to nie o nie chodzi)
⏰ Pon-sob od 10 do 17; warto zapytać na fb, czy będą otwarci, bo zamykają się, jeśli są sztormy
＄380g soli kosztuje €4.35; można kupić też sól w lnianych opakowaniach, wtedy ceny zależą od wielkości - od €4 do €13.
Przetwory i oliwa z Diar Il Bniet lub Gospodarstwa Ta Mena
Mam dwa ulubione miejsca z maltańskimi przetworami i winami. Jednym z nich jest znajdujący się na Malcie Diar Il Bniet, drugim - gozytańskie gospodarstwo Ta Mena. To rodzinne biznesy oferujące lokalne jedzenie najlepszej jakości. Oba sklepiki są efektem pracy na polu, a w ich ofercie znajdziecie produkty przez nich wyhodowane i przetworzone. Oprócz tego Diar Il Bniet ma też restaurację i prowadzi warsztaty gotowania, a w Ta Menie można zapisać się na weekendowy spacer po farmie połączony z degustacją.
👩🏻💻 diarilbniet.com
🗺 121 Triq il- Kbira Ħad-Dingli; jest też sklepik w Naxxar, ale nie byłam tam jeszcze, więc nie wiem, jaki mają asortyment: 147 Vjal il-21 ta Settembru, Naxxar
⏰ Dingli: wt i śr 10-17, czw-sob do 21:30, nd do 17; Naxxar: od pon do pt od 8 do 19 i w sob od 8 do 15
＄Przykładowe ceny: dżem z naspli (czyli nieśplika japońskiego zwanego też loquat) i cytrusowe marmolady €3.5, tapenada €5.95, ġbejniet €4.95, kapary €4.
👩🏻💻 tamena-gozo.com
🗺 Rabat Road Xaghra, Gozo (w kierunku z Victorii do Marsalforn)
⏰ Pon-nd od 10:30 do 16:30
＄Przykładowe ceny: kunserva z suszonych na słońcu pomidorów €6.5, wino Juel €7, nalewki z opuncji, z karobu i inne €7.5, dżem z opuncji €4.
Czekoladowy sokół z Sunday in Scotland
O co chodzi z tym maltańskim sokołem? W 1530 roku Zakon św. Jana po latach tułania się po Europie wreszcie się osiedlił. Cesarz Karol V jako król Sycylii, dał im w lenno Maltę, Gozo i północnoafrykański port Trypolis w zamian za roczną opłatę w wysokości jednego sokoła maltańskiego, który miał być wysyłany w Dzień Zaduszny do królewskiego przedstawiciela - wicekróla Sycylii. Obraz symbolu Malty został spopularyzowany przez powieść detektywistyczną “Sokół Maltański” Dashiella Hammetta (1930), a potem jej filmową adaptację (1941). Dziś jego czekoladową figurkę możecie kupić w jednym z najpyszniejszych miejsc ze słodkościami na wyspie - w czekoladziarni Sunday in Scotland.
👩🏻💻 sundayinscotland.com
🗺 173 Triq St. Lucia's, Valletta
⏰ W tygodniu od 8:30 do 20, w weekend od 9
＄ Od €26 do €68 w zależności od składu i rozmiaru.
Plakaty, pocztówki i ładne gadżety z Souvenirs That Don’t Suck
Souvenirs that don’t suck to sklep, którego nazwa dokładnie podsumowuje jego koncept. Znajdziecie w nim typowe pamiątki takie jak koszulki, magnesy na lodówkę, skarpetki, plakaty, notesy, pocztówki i.in. w fajnym, kolorowym i zabawnym wydaniu. Przy okazji możecie nauczyć się paru popularnych maltańskich słów albo sprawdzić, ile ze znanych miejscowości rozpoznajecie!
🗺 108 Triq Manwel Dimech, Sliema albo 8 St John's Square, Valletta
⏰ Pon-sob od 10 do 14 i od 15 do 19
＄ Przykładowe ceny: koszulki od €10, bluzy €35, torby od €6.5, plakaty od €8, magnesy €2, naklejki €1.5, notesy od €6.5, breloczki €6, skarpetki €9.
Akwarelki od Greg Art
Na prace Grega Botlika trafiłam w internecie. Jego maltańskie akwarelki nie dość, że przykuły moją uwagę wśród mnóstwa innych treści, to jeszcze spodobały mi się na tyle, że zdecydowałam się poszperać dalej, a w końcu którąś kupić. Greg jest Węgrem mieszkającym na Gozo. Ma świetne oko do tutejszej architektury i krajobrazów. Jego akwarele są najładniejszymi obrazami stąd, jakie do tej pory widziałam, bardzo ujmuje mnie ich prostota i ciepło, a też sama technika malarska i te kolory świetnie oddają piękno Malty.
🗺 ⏰ Studio Grega znajduje się w Marsalforn na Gozo - trzeba zagadać na fb i się umówić na spotkanie. Jeśli wybierzecie którąś z prac ze strony, może być do Was dostarczona bez wizyty.
＄ Akwarelka A4 kosztuje €95, A3 - €170.
Maltańska biżuteria z filigrano
Na Malcie jest kilka rodzin jubilerów, które tworzą bardzo delikatną, ażurową biżuterię filigranową. Największy jej wybór znalazłam w sklepie przy głównym placu w Victorii - stolicy Gozo. Zabieram tam ze sobą wszystkie osoby, które mnie odwiedzają, jeśli jesteśmy w okolicy.
💡 Sklep nazywa się Filigrano Traditional Handmade Silver and Gold Filigree. Nie mogę go namierzyć w internecie, ale znajduje się w House of Gozo, drzwi w drzwi ze sklepikiem z pamiątkami.
🗺 28 Triq Sir Mikelanġ Refalo, Ir-Rabat, Gozo
⏰ Nd i pon od 9:30 do 14, od wt do sob od 9:30 do 18
＄ Ceny zależą od… wagi. I kruszcu oczywiście. Moje srebrne i częściowo pozłacane pierścionki kosztowały ok. €25 za jeden.
Książki
Nie udało mi się znaleźć żadnego fajnego przewodnika po maltańskich wyspach napisanego po polsku. Jedyna książkę, którą bardzo lubię, to polecana Wam już Gozo. Radosna siostra Malty Piotra Kalwasa (link afiliacyjny). Jeśli mówicie po angielsku, fajnie za to pogrzebać w maltańskich księgarniach i kupić sobie coś do poczytania tutaj, na pewno traficie na dużo ciekawych pozycji!
👩🏻💻 agendabookshop.com
🗺 Mają dużo księgarni (w samej Valletcie dwie, w Sliemie trzy), sprawdźcie, która jest najbliżej Was.
⏰ Godziny otwarcia są różne w różnych miejscach.
＄Przykładowe ceny:
📖 Matty Cremona, The Way We Ate: Memories of Maltese Meals, €48
📖 Oliver Gatt, Fiona Vella, Bizarre Malta, miękka okładka €15, twarda €20
📖 Stephan D. Mifsud, The Maltese Bestiary, €25
📖 Kolorowanka z historyjkami Malta & Gozo learn and colour, €2.5
Jedzenie dostępne w każdym sklepiku i supermarkecie
Najtańszymi i najłatwiej dostępnymi produktami są te, które znajdziecie w każdym sklepie spożywczym na Malcie. Nie można tu przyjechać i nie spróbować maltańskich klasyków! Kosztują niewiele i łatwo je też zabrać ze sobą do domu. Chociaż jak się ostatnio dowiedziałam, Kinnie da się upolować też w Polsce - doniesiono mi, że nie tylko w Kuchniach Świata, ale też Carrefourach i na niektórych stacjach benzynowych!
＄Przykładowe ceny: Twistees ok. €0.65, ġbejna ok. €2.5 za dwie, Kinnie 500ml ok. €1.2, galletti ok. €0.8.
Zamiast pamiątki zostaw na Malcie coś dobrego
Czasami myślę sobie, że mamy tak dużo rzeczy, że zamiast kupować kolejne, warto wesprzeć tych, którzy potrzebują pomocy.
♥️ puttinucares.org - Organizacja wspierająca osoby, które muszą wyjechać do Anglii, żeby się leczyć, ponieważ Malta jako nieduży kraj, nie jest w stanie zapewnić wszystkich potrzebnych zabiegów. Maltański rząd opłaca leczenie, a Puttinu Care wspiera zapewniając zakwaterowanie. Obecnie miesięcznie leczy się w Anglii między 60 a 90 pacjentów.
♥️ mccff.org.mt - Organizacja, której celem jest poprawienie zdrowia, jakości życia i dobrostanu indywidualnych osób i społeczeństwa bez jakiejkolwiek formy dyskryminacji ze względu na klasę społeczną, tożsamość płciową, wiek, sprawność, stan zdrowia, status czy religię.
♥️ jewcer.org/project/malta-cemeteries - Zrzutka na renowację żydowskich cmentarzy na Malcie. Obecnie na Malcie jest kilka rodzin żydowskich. Tak mała społeczność nie jest w stanie na własną rękę zadbać o zabytki tutaj. Jeśli chcecie kiedyś do mnie przyjechać i połazić śladami żydowskimi, warto na pewno wesprzeć tę akcję.
♥️ birdlifemalta.org - Najstarsza maltańska organizacja pozarządowa zajmująca się środowiskiem działająca na rzecz ochrony ptaków i ich siedlisk na Wyspach Maltańskich. To bardzo ważna sprawa, bo polowanie na ptaki (też te migrujące z Afryki) jest niestety wciąż żywą maltańską tradycją. Jeśli Was temat zaciekawił, polecam artykuł wspomnianego już Piotra Kalwasa - Ludzie przeciwko myśliwym.
Na ostatnią chwilę
✈️ PS: Na lotnisku kupicie sporo fajnych rzeczy - dużo różnych spożywczych, ładnie pakowaną sól, maltańskie alkohole, książki. Ceny są oczywiście wyższe, ale może być to dobra opcja, kiedy trzeba coś wymyślić na ostatnią chwilę albo leci się tylko z podręcznym i nie przepuściliby nas przez kontrolę z dużymi butelkami płynów czy zbyt ciężkim bagażem!
Wszystkie zdjęcia oprócz zdjęć biżuterii są wzięte z internetu.
Chcesz więcej?
🎁 Zajrzyj do drugiej i trzeciej części Pamiątkownika.
🏝️ Moich przewodników:
🤸🏻 Oraz postów z pomysłami, jak spędzać tu czas - części pierwszej i drugiej.
